Gehoorverlies bij kinderen

Gehoorverlies bij kinderen is een belangrijk onderwerp dat vaak onderschat wordt. Toch kan het een enorme impact hebben op de taalontwikkeling, communicatievaardigheden en het algemene welzijn van een kind. Het vroegtijdig herkennen en behandelen van gehoorverlies is essentieel om een optimale ontwikkeling te waarborgen.

Controle van het gehoor gebeurt in Nederland in de eerste levensjaren volgens een vast schema:

1. Neonatale gehoorscreening (Direct na de geboorte)

Wanneer: Binnen de eerste week na de geboorte (meestal tussen dag 4 en dag 7).
Hoe: Dit is een eenvoudige test waarbij een klein dopje in het oor van de baby wordt geplaatst dat geluiden uitzendt en meet hoe het oor reageert.

2. Herhaling (Indien nodig)

Wanneer: Als de eerste test niet goed lukt (bijvoorbeeld door vruchtwater of vernix in de gehoorgang), wordt de test een tweede of derde keer herhaald in de weken daarna.

3. Gehoorscreening op latere leeftijd

Wanneer: Rond de leeftijd van 3-4 jaar wordt opnieuw een gehoortest gedaan op het consultatiebureau of op school. Dit wordt het auditieve screeningsonderzoek (ASO) genoemd.
Hoe: Kinderen luisteren via een koptelefoon naar piepjes van verschillende toonhoogtes en geven aan of ze iets horen.

Wat voor soorten gehoorverlies bij kinderen?

Gehoorverlies bij kinderen kan zich op verschillende manieren manifesteren. Sommige kinderen ervaren problemen met horen door blokkades in het buiten- of middenoor, zoals oorontstekingen, oorsmeer ophopingen, of vocht achter het trommelvlies.

Vocht achter het trommelvlies, ook wel glue ear of otitis media met effusie (OME) genoemd, betekent dat er zich vocht ophoopt in het middenoor zonder dat er sprake is van een acute infectie. Dit komt vaak voor bij jonge kinderen.

Effecten van vocht achter het trommelvlies:

Gehoorverlies (tijdelijk)Het vocht belemmert de beweging van het trommelvlies, waardoor geluid minder goed wordt doorgegeven naar het binnenoor. Dit kan leiden tot mild tot matig gehoorverlies, wat klinkt alsof men “onder water” hoort.

Drukgevoel of volheid in het oor van het kind kan een drukkend gevoel in het oor ervaren, alsof het verstopt zit.

Balansproblemen in het middenoor spelen een rol bij het bewaren van het evenwicht. Vocht kan lichte duizeligheid of onbalans veroorzaken.

Vertraagde Spraak- en Taalontwikkeling (bij kinderen)Als kinderen langdurig minder goed horen, kan dit hun taalontwikkeling vertragen.

Pijn (soms)Hoewel vocht meestal geen pijn veroorzaakt, kan er een doffe pijn of een trekkend gevoel ontstaan als het vocht lange tijd blijft zitten.

Oorzaken van vocht achter het trommelvlies:

Verkoudheid of griep – Slijm kan zich ophopen in het oor na een luchtweginfectie.
Slechte werking van de buis van Eustachius – Deze buis helpt normaal vocht af te voeren, maar bij kinderen is deze nog niet volledig ontwikkeld.
Allergieën – Kunnen leiden tot meer slijmproductie.
Vergrote amandelen of neuspoliepen – Kunnen de afvoer van vocht blokkeren.

Behandeling:

Afwachten – In veel gevallen verdwijnt het vocht vanzelf binnen 3 maanden.
Stomen met warm/heet (niet kokend) water – Helpt bij verstopte buizen van Eustachius.
Trommelvliesbuisjes (Grommets) – Bij chronisch vocht (> 3 maanden) kunnen buisjes worden geplaatst om ventilatie te bevorderen.
Adenotomie (verwijderen van neusamandelen) – Soms wordt dit gedaan als vergrote amandelen bijdragen aan het probleem.

Anderen kunnen te maken hebben met schade aan het binnenoor of de gehoorzenuw, wat vaak resulteert in een permanent gehoorprobleem. Soms is er sprake van een combinatie van beide. Het herkennen van gehoorverlies is niet altijd eenvoudig, omdat de symptomen subtiel kunnen zijn, zoals een vertraagde spraakontwikkeling of het niet reageren op geluiden.

Oorzaken van Gehoorverlies

De oorzaken van gehoorverlies bij kinderen zijn uiteenlopend. Erfelijke factoren spelen soms een rol, evenals complicaties tijdens de zwangerschap, zoals bijvoorbeeld zuurstoftekort bij de geboorte. Andere oorzaken zijn:

Infecties: zoals oorontstekingen, hersenvliesontsteking of mazelen.
Trauma: letsel aan het hoofd of langdurige blootstelling aan hard geluid.
Medische aandoeningen: oorsmeer ophopingen of bijwerkingen van medicijnen.

Het is van groot belang om de oorzaak van gehoorverlies vast te stellen, zodat een passende behandeling ingezet kan worden.

Hoe herkent u gehoorverlies?

Gehoorverlies herkennen bij kinderen vraagt om alertheid. Ouders en leerkrachten spelen hierin een cruciale rol, omdat zij vaak als eersten afwijkingen in het gedrag of de reacties van het kind opmerken. Een kind met gehoorverlies reageert bijvoorbeeld niet of nauwelijks wanneer het wordt geroepen. Soms vraagt het kind herhaaldelijk om dingen die gezegd zijn te herhalen. Dit kan duiden op problemen met het verstaan van woorden of zinnen.

Een ander duidelijk signaal is een vertraagde taalontwikkeling. Het kind spreekt minder of minder duidelijk dan leeftijdsgenootjes. Ook kan het moeite hebben met concentreren, wat zich kan uiten in slechtere schoolprestaties. Dit kan leiden tot frustratie of zelfs teruggetrokken gedrag, omdat het kind zich niet goed begrepen voelt.

Bij twijfel over het gehoor van uw kind is het belangrijk om direct een specialist, zoals een audioloog of KNO-arts, te raadplegen. Hoe eerder gehoorverlies wordt vastgesteld, hoe beter de kans op een succesvolle behandeling en ondersteuning.